Günümüzde üretici firmalar sundukları hizmet ve ürünlerde, müşteri gereksinimlerine odaklı olmaktan ziyade kendi marka konseptlerinin dışına çıkmamaya özen gösteriyorlar. Hal böyle olunca karşılaştıkları manzara da; temel değerler, kullanıcı gereksinimleri ve hedeflenen ürün kapasitesi birbiriyle örtüşmeyebiliyor. Öte yandan kullanıcılar ise geçmişe nazaran daha eğitimli ve bilinçliler. Son zamanlarda çıkış yapan Zimbra da, şu sıralar gündem olmayı başarmış gibi gözüküyor.
Bu yazımızda VMware Zimbra vs Microsoft Exchange eposta servislerini karşı karşıya getiriyoruz. İlk aşamada Zimbra’nın Exchange’e çok ciddi bir rakip olacağını düşünmek aşikar aslında. Peki tam anlamıyla piyasada Exchange ‘in muadili olabilecek mi?
Zimbra’yla başlayacak olursak; Zimbra’yı ilk olarak 2007 yılında Yahoo satın alıyor, 2010 yılında VMware de Yahoo’dan alıyor. 2013 yılında ise Vmware ‘dan Telligent Systems’e satılıyor. 2015 yılında da hala sahibi olan Synacor Inc firması satın alıyor.
Aşağıdaki başlıklarla bu iki ürünü analiz edeceğiz.
1.Mimari
Birçok kullanıcı her ne kadar Exchange 2013 sürümünden sonra biraz toparladıysa da Exchange Serverda ki mimari karmaşıklıktan yakınıyor. Bu mimari karmalaları inceleyelim.
Bir kuruluşun bilgi edinme yetisi ve edinilen bu bilgiyi hızla eyleme döküp değişime açılabilmesi o kuruluşun rakiplerine karşı elde ettiği nihai avantajıdır.
Bilindiği üzere Exchange mimarisi yıllar boyu bir değişim içerisinde, her yeni versiyonda bir öncekine nazaran birçok yenilik ve geliştirme görmek mümkün. Bu da geliştirme ekibinde birçok uzmanın yer aldığını gösteriyor.
Disk okuma / yazma hızını (I/O) %90 indirgeme:
Bu da SAS ve SATA disklerini zorunluluktan ziyade opsiyon(Kullanıldığı takdirde muazzam bir performans sağlayan) haline getiriyor.
Exchange Sesli Mesaj (Unified Messaging) Geliştirme
Kullanıcılara sesli mesaj ve text e-mail leri birleştirip birbirine dönüştürme imkanı tanıyarak büyük fayda sağlıyor.
Disk Alanı
I/O daki %90 lık indirgeme neticesinde, 10 GB lık bir posta kutusundaki yönetilebilirlik, maliyet ve performans kaygıları giderilmiş oluyor.
Mobilite
Yer ve zaman ayırt etmeksizin kullanıcılara daha mobil bir erişimi mümkün kılıyor.
Arşivleme Özelliği
Kişisel arşivleme özelliği ve PST(Kişisel Depolama Dosyası) bakımında kullanıcı dostu olması büyük avantaj.
DAG(Database Availability Group)
Karmaşadan uzak ve yüksek maliyetli üçüncü parti yazılımlara gerek duymadan, Exchange Server çalışma halindeyken yüksek erişebilirlik (High Availability) ve felaket kurtarma (Disaster Recovery) çözümleri yaratabiliyor.
Exchange Server bunları nasıl başarıyor?
Yukarıdaki özelliklerin hepsi takdire şayan. Bu tarz meşakkatli problemlerin çözümü hiç de kolay değildir aslında. Kurumsal mimari dediğimiz kavramın getirisidir.
Özetle bir önceki versiyonlara göre iyileştirmeleri maddelersek;
– Daha büyük veri işleme gücü
– Daha fazla bellek kapasitesi
– Daha iyi güç verimliliği
– Daha düşük maliyet
Stabilizasyonu sağlamak için hangi donanımı kullandığınız bir yere kadar önemli aslında, olayın aslı ekseriyetle stabil bir yazılım ortamını oluşturmaktan geçiyor. Birçok ofis ortamında aşina bir isim olan Exchange de bu aşamada gözümüze çarpıyor.
Bir de Zimbra’nın mimari ve sistemine göz atalım..
ZCS (Zimbra Collaboration Suite) diye adlandırılan sistem içerisinde; Zimbra Core, Zimbra LDAP, Zimbra MTA ve Zimbra Store birimlerini barındırıyor. Zimbra Core dediğimiz çekirdek yapı; kütüphanelerden, hizmet yazılımlarından (utility), yapılandırma dosyaları ve yönetim araçlarından oluşuyor. Kullanıcı oturum açma ve kapatma fonksiyonlarında ise açık kaynak kodlu bir çerçeve olan OpenLDAP’ yi kullandığını görüyoruz. Zimbra MTA (Mail Transfer Agent) mail yönlendirme sunucusu ise ClamAV, SpamAssassin, Amavisd antispam ve antivirus birimlerinden oluşuyor.
Zimbra MTA posta aktarım aracısı olarak Postfix‘i kullanıyor. SMTP ‘den gelen e-postaları Postfix LMTP protokolu dahilinde ilgili mail kutusuna aktarır.
Zimbra Store için Zimbra Server’ın kalbi dersek yanlış olmaz. Bu yapı, posta kutusu sunucusu için bulunan uygulamalardan oluşuyor. Jetty(Java HTTP Web Sunucusu) ise Zimbra uygulaması dahilinde çalışan bir servlet ve “mailboxd” olarak adlandırılmakta.
Posta kutusu sunucusu 4 farklı bölümden oluşuyor bunlar ise; mesaj birimi, veri birimi, indeksleme birimi ve HTML dönüşüm yardımcısı. Veri birimi bildiğimiz MYSQL veritabanından oluşuyor.Posta kutusu id leri kullanıcı hesaplarıyla OpenLDAP sayesinde ilişkilendirilmiş.
Veritabanı; kullanıcı ajandası, takvimi, klasörleri, kontakları vs gibi bilgileri tüm detaylarıyla içeriyor. Mesaj birimi ise e-postaların ve dosya eklentilerinin MIME formatıyla tutulduğu yer. İndeksleme biriminde ise indeksler Lucene kütüphanesi yardımıyla saklanıyor. 3. parti yazılımı olarak Verity ise bazı belli tipteki eklenti dosyalarını HTML tipine dönüştürüyor. Jsieve dili yardımıyla e-posta filtreleri oluşturuyor.Kullanıcı posta kutuları lokal dosya sisteminde “flat files” olarak saklanıyor. Aynı zamanda birçok kullanıcı bağlantılarını ve protokollerini de kullanıyor (MAPI, POP, IMAP, POP, CalDAV, XHTML ve SOAP gibi).
Zimbra SNMP, Zimbra Logger, Zimbra Proxy, Zimbra Memcached, Zimbra Spell uygulamalarınıda opsiyonel olarak bize sunuyor. Zimbra’nın Gelişmiş Web İstemcisi ise aynı zamanda bir çoklu tarayıcı, AJAX teknolojisiyle geliştirilen arayuz son kullanıcılara harika bir deneyim sunuyor.
Zimbra karşımıza iki farklı sürümle çıkıyor. Open Source Edition (ücretsiz) ve Network Edition. Network Edition ise kendi içinde iki farklı sürüm barındırıyor. Standard ve Small Business. Platformun mimarisi gerçekten ilgi çekici fakat çok yoğun bir iş yükü altında çalışması durumunda ortaya nasıl bir performans çıkaracağı da merak konusu. Ek olarak tüm bu 3. parti yazılımlar çok ilgi çekici gelmeyebilir gözünüze. Tüm bu koordinasyonları ve yazılımsal bağımlılığı da tekrar bir süzgeçten geçirmek gerekebilir.
2.Ölçeklenebilirlik
Exchange 2013’le birçok yeni özelliği görmüştük fakat Exchange 2016 ile gelen düzenlemeler sayesinde daha iyi, sade ve anlaşılır bir görüntü elde edilmiş. Ölçeklenebilirlik deyince aklımıza katalogların elde edildiği sayı karmaşaları geliyor. Sayı karmaşası yerine tabiri caizse hengame desek daha doğru olur. 🙂
Bu muazzam rakamlardan elde edilen sonuçlar ise mükemmeliyetini koruyor. Ölçeklenebilirlik yönünün analizinde en kayda değer faktör, kullanıcı posta kutularının farklı sunuculara dağıtımı aynı zamanda bu sunucuların sorunsuz çalıştığına emin olabilmesi diyebiliriz.
Yöneticiler posta kutularını veritabanları arasında sistemi kapatmadan taşıyabiliyor olması gerek. Bu da dolaylı yoldan yüksek ölçeklenebilirliğe olanak vermek aslında.
Zimbra kendi sisteminin Exchange ‘e nazaran daha iyi bir ölçeklenebilirlik fonksiyonuna sahip olduğunu iddia ediyor. Ve aşağıdaki tabloyu gözler önüne seriyor.
| İşlemci Sayısı | Kullanıcı Sayısı | Ürün | Toplam İşlemci Kullanımı | Toplam I/O (saniye başına) |
| 4 | 4000 | Zimbra | 21% | 1200 |
| 4 | 4000 | Exchange | 53% | 500 |
Zimbra bu tabloyla daha çok işlemci kullanımındaki performansını ortaya sürüyor. Fakat Exchange toplam I/O da ise Zimbra’nın yarısından bile daha az etkinlik göstermiş.
Buna başka bir açıdan bakıcak olursak, Exchange sunucusu tarafından daha hızlı e-posta işlemek için ve arkaplanda çalışan birçok optimizasyon faktörlerini sağlayabilmek adına tasarlanmış bir çalışma sistemi olarak da algılanabilir aslında.
3. Kurumsal Depolama
Zimbra Exchange’in kurumsal depolama gereksinimleri olduğunu belirtiyordu. Fakat Exchange 2010 dan beri böyle bir kısıtlama yok. JBODs kullanımıyla bunun üstesinden gelinmiş gibi gözüküyor.
4.Toplam Maliyet
Bu açık kaynak kodlu ürün ve platformların diğerlerine kıyasını yaparken altı önemle çizilmesi gerekilen bir husus. Günümüz teknolojisinde hiçbir şey bedava gelmiyor. Geldimi de yanında birçok sürpriz bedava problemle geliyor.
Haliyle Destek Hizmeti olmuyor ve sistemi ayakta tutabilmek için envaye yeteneklere sahip adamlarınızın da olması gerekiyor. Zimbra lisans ücretlerinde Exchange ‘e nazaran çok daha cazip.
5. Teknik Gereksinimleri
Zimbra: Sistem büyüdükçe sorun giderme ve sistem bakımında Postfix ve Apache Tomcat bilgisi gerekecektir. Bu liste MySQL, OpenLDAP, Spam Assassin, ClamAV ve kabuk betiği (shell scripting) şeklinde uzayacaktır.
Exchange: Exchange’de bu kısasta biraz daha az bilgi gereksinimi olduğunu söylemek mümkün. Temel Exchange Mesajlaşma platformu yönetim becerileri ve üstüne koyacağınız PowerShell betiği sizi avantajlı yapıcaktır.
6. Yönetici Kolaylığı:
Microsoft bu konudaki yaptığı çalışmaları bir sloganla duyuruyor. Kolaylaştırılmış Yönetim. Rol Tabanlı Yönetim mekanizması kullanıcılara gerekli yetkinlikleri sağlıyor. Sözgelimi, insan kaynakları sorumlusu çalışan bilgilerini kolaylıkla güncelleyebiliyor.
Exchange Yöneticisi Exchange Performansını görüntüleyebiliyor. Yardım Birimi ise Posta kutusu kotalarına müdahale edebiliyor. Yönetim kısmındaki en önemli gereklilik yöneticiye kolay müdahale edebileceği basit bir arayüz sağlamaktan geçiyor.
Aksi takdirde yöneticinin konsol komutlarını çok iyi kullanabilmesi gerekiyor. Zimbra da birçok yönetimin 3. parti yazılım araçlarıyla gerçekleştiğini düşünürsek yöneticinin gerek panel gerekse konsolda biraz daha iyi olması beklenebilir.
Zimbra’da Arama yapmak isteyen bir yöneticinin bazı kilit özellikleri
– Tüm meta verilerine arama kriteri ve indeks olarak sahip olmak.
– Arama sunucu tarafı tabanlı, yani bu posta kutularına tam erişim var demek oluyor. Lüzumsuz data işlenmesinin önüne geçilmesiyle daha iyi bir performans elde edebilmesi.
– Indeksleri yönetmek için Apache Lucene’i kullanıyor olması ve eklentileri çıkartmak için de Lucene içinde Verity’den faydalanabilmesi. Bu, hususi bir mesaj içindeki(Eklentiler de dahil olmak üzere) tüm anahtar kelimeleri tam kademeli indeksleyerek çalışır. Sonrasında ise alıcı kullanıcın geçerli indeksiyle birleşir.
– Aramalarını kaydedebilir. Kaydedilmiş bir arama sanal klasör gibi gözükecektir.
– Ayarlanabilir yetkilendirme haklarıyla, çapraz posta kutusu aramaları gerçekleştirilebilir. İnsan Kaynakları / Uyumluluk ilişkilerinde mesela.
Arama performansının Zimbra’da gerçekten çok iyi olduğunu söyleyebiliriz. Fakat Lucene’in eklenti dosyaları üzerinde çalışması performans kaybıyla sonuçlanabiliyor. Bunun nedeni olarak indeks yaratmadaki önişlem olarak gösteriliyor ki Text dosyasının boyutu arttıkça lineer olarak arttığını da söylemek mümkün. Genellikle bu artış indekslenen text dosyasının %20 si kadar oluyor.
Ayrıyeten eklentileri çıkartmak için ise Verity eklentileri indeksleyebiliyor.Öte yandan Exchange in sağladığı çoklu arama özelliği de yöneticileri bir takım yüklerden kuratararak kullanıcıları daha özgür hale getiriyor.
7.İşbirliği
Bu hususta Zimbra ve Exchange’in her ikisinin de sunduğu kolaylıklarla iyi iş çıkarttıklarını düşünüyoruz. Son kullanıcılar için takvim fonksiyonları, doküman yonetimi, sesli mesaj, telefon ve telepresence entegrasyonu. Ayrıca Zimbra birçok populer servisle tümleşik çalışabilme özelliği gösteriyor. (cisco Jabber, Mitel gibi)
Platform Genişletilebilirliği açısından ele alıcak olursak; Genişletilebilirlik Zimbrada gerçekten başarılı diyebiliriz.Bunu Zimbra’s Ajax Toolkit and Zimlets olarak adlandırdığı iki anahtar bileşeniyle sağlıyor. Ajax Toolkit güçlü programlama araçları sunarken Zimlets obje gibi davranarak Zimbra ve harici kaynak servislere bağlantı kuruluyor. Zimbra Linux,MAC, çoklu browser ve çoklu istemcilerde gayet başarılı çalışırken aksine Exchange ‘in sadece Windows ortamını desteklediğini belirtmeliyiz.
Ama yine de atlanmaması gereken bir husus şu ki Zimbra’daki tüm bu göz alıcı özelliklerin bir çoğunu Zimbra Web Client ile kullanabilmemiz mümkün.
Tüm bu faktorleri göz önünde bulundurduğumuzda Zimbra için muazzam genişletilebilir diyemesek de AJAX ‘ın sağladığı istikrarlı web yazılımıyla, Zimbra için güzel bir platform olduğunu söylemekte de tereddut etmiyoruz.
8.Destek
Microsoft’un ücret talep etmeden sağladığı 7/24 desteği birçok kurumun ilgisini çekiyor. Migrasyon desteğini de ücretsiz sağlayan Microsoft bu konuda da Zimbra’nın bir adım önünde diyebiliriz. Zimbra veya Exchange ürünü temin etmeniz durumunda IHS Telekom ücretsiz taşıma, 7/24 destek sağlıyor.
9.Güvenlik
Zimbra karşımıza Postfix sunucusuna entegre olmuş birçok açık kaynak yazılımla çıkıyor. Anti-virus için ClamAV , Amavisd-New , Spam yakalama için Postfix content filter ve SpamAssassin. Zimbra, kullanıcı kontrolu ve olay yönetimiyle de iyi e-posta koruması sağlıyor.
Exchange’in OCS’si de güçlü bir performans geçmişine sahip. İlaveten Active Directory Rights Management System üzerinden kullanıcılara şifreleme sayesinde bilgi koruması sağlıyor.
Özetleyecek olursak;
Zimbra’nın ortaya çıkışı aynı zamanda Exchange’le ciddi bir rekabeti de başlatmış oldu. Daha önceleri başka birçok firma da bu rekabete bilenmişti.
Exchange Sunucunun bize en büyük getirisi neredeyse her tür ölçekteki kurumlarda istikrarla çalışan kararlı mimarisi. Pekala Exchange gayet ilgimizi çekiyor ama bu piyasadaki diğer mevcut akıllı çözümleri görmemize engel olmamalı.
Bunun yanında Zimbra halen daha sürekli kendisini geliştiren bir yapı. Kullanıcı dostu arayüzüyle Açık Kaynak Kod platformunda, kesinlikle çığır açan bir başarı ürünü olduğunu ifade etmemiz gerekiyor. Zamanla, Zimbra’nın yeni 3. parti içeriklerini kendi sistemine nasıl entegre ettiğini göreceğiz.
Dilerseniz size özel Zimbra Sunucu hizmeti satın alarak eposta servislerinizi yönetebiliyorsunuz. Taşıma ve 7/24 Destek hizmeti ücretsiz.
Exchange eposta servislerinden vazgeçemeyenler kullanacağı eposta kutusu miktarını seçerek satın alma işlemi gerçekleştirebiliyor.
